Beni kolayca satın alabilirsiniz.
Pek kolay tava gelirim.
Hemen kanarım.
Yağlarım eriyiverir, buzlarım çözülüverir şıp diye.
Nazım, kaprisim, nadanlığım, sabah uyandığımda suratsızlığım yoktur.
O piti piti karemela sepeti, beğenmedin mi o zaman karamürsel sepetiymişim gibi tak koluna götür, sorgu sual etmeden usul usul gelirim yanında.
Hem çakı, hem kalem, hem açacak olabilen ve buna rağmen "ne alırsan 1TL'ya" cılarda satılan her eve lazımlardanım.
Kasmam, yormam, yıkmam.
Az yerim, az sorarım, az uyurum.
Bir döşek, sıcak bir aş yeter de artar bana.
Fazlasında gözüm yok yanımda sen olduğunda!
*****
Manalı manalı...
"Etme bunu" bana diyorum, "bana mısın" demiyor.
"Ben buyum" diyor.
Karşımda dikiliyor bir adım geri atmadan.
"İşine gelirse" diyor
Artist artist rest çekiyor!
Yine uzun uzun bakışıyoruz.
Seziyorum, karar vermek için fazla vaktim yok.
Az sonra damarlarımdan içime sızacak.
Bir kere kapılırsam geri dönüşüm yok, artık kendimi tanıyorum.
Başlık bana, ben başlığa oynuyoruz.
"Restini gördüm" diyorum.
Açıyor elini:
"Yaşam ve Aşk"! sürüyor masaya.
"İyi" diyorum, "kabül".
Yaşama da, aşka da, aşkla yaşama da kabül.
Başlık bana oynadı
Başlık beni kazandı.
Restini gördüm, elimi açtım.
Ve işte hikaye asıl şimdi burada başlar.
*****
İlk kez Türkiye'de.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı, Pera Müzesi'nde.
Pera Müzesi Tepebaşı'nda.
Sergisi 23.10.2009- 24.01.2010 tarihleri arasında gezilebilir.
Bilet fiyatları yetişkinler için 7 tl.
Yurtdışında muadili sergilerin 25-30 tl olduğu düşünüldüğünde inanılmaz ucuz.
Sergi 3 katta gezilebiliyor.
5.katta erken dönem çizimleri
4.katta kitap illüstrasyonları
3. katta da Chagall'ı Chagall yapan olgunluk dönemi eserleri var.
Karısı Bella'ya olan büyük aşkı üzerine aşk ve sevgili temalı çizimleriyle tanınıyor.
"Sevgililer", "Aynanın Arkasında", "İki Sevgili ile Horoz", "İki Sevgili ve Çiçekler" en bilindik eserlerinden.
Ne demiştim, "Yaşam ve Aşk"...
Chagall başlığa oynamış, başlık bana...
Ben aşka yenildim, aşk bana.
Gidin ve görün.
Tabii sizin de damarlarınızda az biraz yaşam ve aşk kaldıysa...
*****
20. yy.ın öncü sanatçılarından Marc Chagall, çok yönlü kimliğini ve renkli hayal dünyasını yansıtan 160 yapıttan oluşan bir sergiyle ilk kez İstanbul Pera Müzesi'ne konuk oluyor.
Sergi, sanatçının özyaşamöyküsel desenlerinin yanı sıra; Kutsal Kitap illüstrasyonları, La Fontaine'in Masallar'ı ve Gogol'un Ölü Canlar'ı gibi edebi yapıt resimlemelerini biraraya getiriyor. Chagall'ın imzasıyla bütünleşmiş Rus folkloru, Yahudi gelenekleri ve sevgililer gibi temalar ustalıklı renk ve çizgilerle betimleniyor.
Yaşam ve Aşk temalı bu sergi, sanatseverleri; kemancılarla, çiçeklerle, mutlulukla öten horozlarla, bazen tepetaklak bir dünyada, Vitebsk'iyle, Bella'sıyla, Chagall'ın şiirselliğini ve büyüleyici dünyasını keşfetmeye davet ediyor.
(Müze girişindeki "Chagall" tanıtım broşüründen alıntı.)
*****
Chagall hakkında bilgi edinmek isteyenler için en güzel kaynak Vikipedi.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Marc_Chagall
1906'da, ünlü bir yerel ressam olan Yehuda Pen'in yanında resme başladı. Kısa bir süre sonra, 1907'de ise St.Petersburg'a taşındı. Orada Sanat Destekleyicileri Topluluğu'na ait okula, Nikolai Roerich'in yanında çalışmak üzere girdi. Okul hayatı boyunca pek çok tarzda ressamı tanıma fırsatı buldu. 1908-1910 yılları arasında ise Zvantseva Resim ve Çizim Okulu'nda Leon Bakst ile birlikte çalıştı.
St. Petersburg'un Yahudi sakinlerinin şehirde özel izinle kalabildikleri bu dönemde ressam çok zor günler geçirdi. Bu sınırlamalara uymadığı için hapis bile yattı. Bütün bu güçlüklere rağmen, Chagall, St. Petersburg'da 1910 yılına kadar kaldı. Bu kalışı sırasında memleketini de düzenli olarak ziyaret ediyordu. 1909 yılında ise gelecekteki eşi Bella Rosenfeld ile tanıştı.
Ressam olarak belirli bir ün kazanan sanatçı, St. Petersburg'dan sanat çevresine daha yakın olmak için Montparnasse civarına yerleşmek üzere ayrıldı. 1914 yılında Vitebsk'e geri döndü ve bir sene sonra nişanlısı Bella ile evlendi. Çift Rusya'dayken I.Dünya Savaşı çıktı. 1916 yılında Chagall'ların Ida ismini verdikleri ilk kızları dünyaya geldi.
Chagall, 1917'deki Rus Devrimi'nde aktif rol aldı. Sovyet Kültür Bakanlığı, ressama Vitebsk bölgesinden sorumlu görevli ünvanını verdi. Chagall, Vitebsk Modern Sanatlar Müzesi ve Sanat Okulu'nu kurmasına rağmen, bir süre sonra Sovyet sisteminin politikalarına katlanamamaya başladı. O ve eşi, önce 1920 yılında Moskova'ya taşındılar. Üç sene sonra 1923'te ise Paris'e geri döndüler. Bu dönemde, Chagall'ın orijinali Rusça yazdığı anıları İbranice ve eşi Bella'nın çevirisiyle Fransızca yayınlandı. Aynı günlerde, İbranice makaleler, şiirler ve denemeler de yazdı. 1937 yılında ise Fransa vatandaşlığına geçti.
II.Dünya Savaşı sırasında, Nazi'lerin Fransa’yı işgal etmesi ve Yahudileri sürmesi sırasında, Chagall Paris'ten kaçarak Marsiya'ya gitti. Oradan ABD'li gazeteci Varian Fry'ın yardımıyla önce İspanya ve Portekiz'e geçti. 1941'de ise Chagall'lar A.B.D.'ye yerleşti. 1944’te, Chagall'ın sevgili eşi, resimlerinin temel konusu ve hayat arkadaşı Bella Rosenfeld öldü. İki sene sonra, Avrupa'ya dönen Chagall, 1949'tan itibaren Fransa'nın güneyinde Provence’de çalışmaya başladı. Aynı yıl içinde, Kişilerin Birbiriyle Dostluğu ve Irkçılıkla Mücadele isimli sivil toplum örgütünün kuruluşunda yer aldı.
Bella'nın ölümüyle girdiği depresyondan Virginia Haggard'la tanışması ile kurtuldu. İkilinin David isimli bir oğulları oldu. Aynı günlerde, Chagall, tiyatro komisyonundan finansal destek aldı ve resimlerinde renklerin özgür ve hayat dolu kullanımını keşfetti. Bu dönemdeki çalışmaları, çoğunlukla sevgi ve hayatın neşesi üzerineydi. Ayrıca, seramik, heykel ve cam boyama üzerine çalışmaya başladı.
1950 yılında, grafikle ilgilenmeye başladı. Fernard Mourlot ile tanıştıktan sonra sık sık Mourlot Stüdyoları'nı ziyaret edip pek çok “Taş Baskı” üretti. Bu üretimde Charles Sorlier'in de yardımları oldu. Sorlier daha sonraları Chagall'ın en yakın arkadaşı ve yardımcısı olacaktı. Sorlier-Chagall dostluğu Chagall'ın vefatına kadar sürdü.
Ressam, 1952 yılında "Vava" olarak seslendiği Valentina Brodsky ile ikinci evliliğini yaptı. Yunanistan'a pek çok kez gitti ve 1957 yılında İsrail'i ziyaret etti. Kudüs'teki Hadassah Ein Kerem Hastanesi Sinagogu'nun camlarını boyadı ve 1966'da da yeni parlamento binasının duvar sanatı ile ilgilendi.
“Altı Gün Savaşı” sırasınca hastaneye çok sayıda saldırı oldu. Bu saldırılar, Chagall'ın çalışmasını tehlike altında bırakıyordu. Bu sebeple Chagall, Fransa'dan bir mektup yazarak: "Pencereler hakkında endişelenmiyorum. Endişelendiğim tek şey İsrail'in güvenliği. Lütfen İsrail'i rahat bırakın ve ben de daha güzel pencereler yapayım." dedi. Tüm pencerelerin zamanında kaldırılmış olması büyük bir şanstı. Böylece hiçbiri zarar görmedi. 1973 yılında ise İsrail Chagall'ın bu pencere çalışmalarının pullarını çıkarttı.
Chagall, 1985'te, 97 yaşında iken Fransa'da, Saint-Paul de Vence'de öldü ve oradaki bir mezarlıkta gömüldü.
Sanatı
Chagall, Beyaz Rusya'nın halk yaşamından çok fazla esinlendi. Ayrıca, Yahudi temellerini yansıtan pek çok dinsel tema işledi. 1960 ve 1970'lerde, Chagall kamusal alanlarda, belediyeye ait mekanlarda ve dini binalarda yürütülen bir çok geniş ölçekli projeye katıldı.
Chagall'ın sanat çalışmalarını kategorize etmek çok zordur. I.Dünya Savaşı öncesinde Paris'te avantgart akımlara dahil oldu fakat çalışmaları, diğerleri ile karşılaştırınca dönemin Kübizm ve Fovizm gibi popüler sanat hareketlerine daha yakındı. Ayrıca, özellikle Modigliani olmak üzere tüm Paris Okulu ile yakın ilişki içindeydi.
Çocukluğunun da etkisiyle, Chagall'ın çalışmaları tecrübelerine ait küçük detayların toplanması olarak yorumlanabilir. Örneğin, mutluluk ve iyimserliği çok canlı renkler kullanarak ifade etti. Chagall, sık sık eşiyle kendisinin de resimlerini de yaptı. Bu resimlerde çift, renkli bir dünyaya boyalı camlar arkasından bakan izleyiciler gibidir. Örneğin, bazıları, "La Crucifixion Blanche"'ı Stalin rejimi, Nazilerin yaptıkları katliam ve Yahudiler'in çektikleri acıları gören Chagall'ın dünyaya bakışının yansıması olarak kabul eder.
Sembolizm ve Chagall
• İnek: Hayatın mükemmeliyeti: süt, et, deri, güç, boynuz.
• Ağaç: Bir diğer hayat sembolü.
• Horoz: verimlilik. Genellikle sevgililerle birlikte çizdi.
• Göğüs (genelde çıplak): erotizm ve yaşamın verimliliği (Chagall kadınları seviyor ve onlara saygı duyuyordu).
• Kemancı:Chagall'ın kasabası Vitebsk'te hayattaki önemli anlarda kemancı müzik yapardı. (doğum, evlilik, ölüm gibi)
• Atlar: Özgürlük
• Eyfel Kulesi: Gökyüzü, özgürlük.
• Ringa Balığı (Genelde uçan balıkla birlikte çizdi): Babasının bir balık fabrikasında çalışması ile ilgili olabilir.
• Sarkaçlı Saat: zaman ve mütevazi yaşam.
• Vitebsk Evleri (Genelde Paris'te olduğu günlerde çizdi): Memleketine olan özlemi.
• Sirkten Manzaralar: İnsanın içindeki yaratıcılık.
• İsa'nın Çarmıha Gerilmesi:Yahudi bir ressam için beklenmedik bir konu. 1930'larda Almanya'da oluşan Yahudi düşmanlığına karşı verilen bir tepki.
Sergiler
Chagall'ın eserleri Palais Garnier, Chicago'daki Chase Tower, Metropolitan Operası, Metz Katedrali, Zürih'teki Fraumünster, Nice'teki Biblicam Message Müzesi gibi yerlerde sergilenmektedir. İngiltere'de Chagall'ın cam çalışmaları olan tek kilise Kent'te ufak bir köydedir. Chagall, Kudüs'teki Hadassah Hastanesi'ndeki 12 pencerenin camlarını boyadı. Bu pencerelerdeki her camda başka bir konu işlendi. A.B.D.'deki Pocantico Hills Kilisesi de
1973'te, Fransa'nın Nice kentinde Chagall Müzesi açıldı. Memleketi olan Vitebsk'te ise 1997 yılında (her ne kadar ressam öldüğünde henüz yıkılmamış olan Sovyet Bloğu onu “Persona non grata" (istenmeyen adam) ilan etmiş olsa da, ailesi ile çocukluğunu geçirdiği ev müzeye dönüştürüldü. Bu müze sadece ressamın çalışmalarının kopyalarını sergilemektedir.
2007 yılında açılan "Mucizelerin Chagall'ı" isimli sergide ressamın Kızıl Yahudi (1915), Şehrin Üstünden (1914-1918), Çemberler ve Keçiyle Kompozisyon (1920) ve Meleğin Düşüşü (1923) gibi pek çok önemli eseri sergilendi. Chagall Hrıstiyan ikonografisinden çok etkilenen bir Yahudi, eserleri savaşın ve zulümün acı gerçeğine dokunan bir hayalperest ve kendini herhangi bir akımın içine yerleştiremeyen avangart bir ressamdı. Bu sergideki çalışmaları da Chagall'ın bütün bu özelliklerini ön plana çıkardı.
Ressamdan Alıntılar
• Bütün renkler komşularının arkadaşı ve zıtlarının sevgilisidir.
• Mükemmel sanat, doğanın bittiği yerde başlar.
• Beni sadece sevgi ilgilendirir ve sadece sevdiğim şeylerle ilişki halindeyim.
• Adım Marc, iç dünyada çok duygusalım ve cüzdanım boş. Fakat herkes benim yetenekli olduğumu söylüyor.
• Eğer Yahudi olmasayadım... ressam olamazdım ya da çok farklı bir ressam olurdum.
• Yaşamımızda, tıpkı bir ressamın paletinde olduğu gibi tek bir renk vardır ve bu renk yaşamın ve sanatın anlamıdır. Sevginin rengini kastediyorum.
Kitaplar
• Nikolaj Aaron, Marc Chagall., Reinbek 2003
• Benjamin Harshav, Marc Chagall on Art and Culture, Stanford, CA: Stanford Üniversitesi Yayınları, 2003, ISBN: 0804748306
• Aleksandr Kamensky, Marc Chagall, An Artist From Russia, Trilistnik, Moscow, 2005
• Aleksandr Kamensky, Chagall: The Russian Years 1907-1922., Rizzoli, NY, 1988 ISBN: 0847810801
• Jonathan Wilson, Marc Chagall, Schocken, 2007 ISBN: 0805242015
Not: Pera Müzesi'ne gitmişken tabi ki Osman Hamdi Bey'in olağanüstü eseri "Kaplumbağa Terbiyecisi"ni gördüm. Böylesine önemli bir eserin yanında bilgilendirici bir not bulunmamasını, hatta bu resme özel bir duvar ayrılmamasını üzüntüyle karşıladım.Verilen kulaklıklarda bu bilgilendirmenin bulunduğuna eminim ama bu yeterli değil.
Bu eserin tanıtımı neden bu kadar zayıf, iddiasız ve üstünkörü geçilmiş gerçekten anlayamadım ve açıkçası HAZMEDEMEDİM.
Memnuniyetsizliğimi müzenin ziyaretçi defterine elbette ki yazdım. Bu blogumu okuyan bir yetkili olur ve bu konuyla ilgili bir gelişme kaydedilirse çok ama çok mutlu olacağım. Ve sanırım bu işin peşini bırakmayacağım.
Yaşayan her vatandaş bu resim hakkında bilgilenmeli ve bu vesileyle sizlere yardımım olursa ne mutlu bana :) (Ressamların çizdiği eserlere "resim", fotoğraf makinesiyle çekilenlere "fotoğraf" denilir. Bu ayrımı bilmemize rağmen günlük konuşma dilimizde gereken özeni göstermiyoruz, yeri gelmişken değinmek istedim)
Buraya kadar yazımı okumaya dayandıysanız lütfen kendinize bir iyilik yapın ve 5 dakikanızı daha ayırarak aşağıdaki link'e de tıklayın.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kaplumba%C4%9Fa_Terbiyecisi
Not2: Müze rehberlerinden Gökçe'nin presentasyonu çok başarılı ve keyifliydi. Ayrıca yıllardır gıpta ettiğim yurtdışındaki müzelerde ufacık çocuklara yapılan tanıtımlı ve katılımlı turlar nihayet bizde de başladı.
Küçük çocuğuyla şehirde yapacak aktivite bulamayanlar sergi bitmeden bir pazar mutlaka çocuğunun elinden tutup götürmeli ve tura katılmasını sağlamalı. Bitiminde de ona müze kitapçısında satılan Chagall ilüstrasyonlu "La Fontaine'den Masallar" kitabını satın almalı.
Teşekkür ederim; bana, sanata ve kendinize vakit ayırdığınız için :)
Pişman olmayacaksınız
Yaşamla, aşkla ve sanatla kalın...
Nessy, the ChagalLover ;)
Yazı tarihi. 10 Ocak 2010
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder